Ιστορία του Νερού
Η Κύπρος, το νησί του έρωτα, η γη των ηρώων και των αγίων είχε να αντιμετωπίσει στη μακραίωνη ιστορική της πορεία δύο πολύ μεγάλους κινδύνους, δύο μεγάλα προβλήματα: Τους κατακτητές και τη λειψυδρία.
Από τα δύο αυτά στοιχεία καθορίστηκε σε μέγιστο βαθμό η τύχη του νησιού, πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά. Παράλληλα με τους επίδοξους κατακτητές οι Κύπριοι είχαν να αντιπαλέψουν την έλλειψη του πολυτιμότερου αγαθού, του νερού που συντηρεί κάθε μορφή ζωής στον τόπο.
Από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας οι κλιματολογικές συνθήκες καθόλου δεν έχουν διαφοροποιηθεί. Έτσι εύκολα μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι το πρόβλημα της λειψυδρίας συνοδεύει όλη τη διαχρονική πορεία του νησιού και των κατοίκων της. Αυτό το φαινόμενο βέβαια θα έπρεπε να επιλυθεί με ποικίλους τρόπους και μεθόδους άμεσα και αποτελεσματικά ούτως ώστε να συνεχίσει να υπάρχει ζωή στον τόπο μας.
Η Κύπρος περιλουσμένη από πικρό θαλασσινό νερό, αιώνες τώρα, πασχίζει να ξεδιψάσει από το γλυκό νερό, το γονιμοποιό με τις καθαρτικές του ιδιότητες.
Ιστορικό Χρονολόγιο
Μάθετε την ιστορία του Νερού χρονολογικά
1745
Λίθινη Εποχή
Συνοικισμοί πλησίον επιφανειακών υδάτινων πόρων.
8500 π.Χ.
8500 - 3900 π.Χ.
Νεολιθική Περίοδος
Συνοικισμοί σε τοποθεσίες όπου υπήρχαν φυσικές πηγές -ποτάμια (Χοιροκοιτία - ποταμός Μαρώνι).
2500 π.Χ.
2500 - 3900 π.Χ.
Πρώτη & Μέση Εποχή του χαλκού
Οι κάτοικοι συνήθιζαν να χτίζουν τα σπίτια τους σε υψηλές οχυρωμένες τοποθετήσεις για προστασία από εχθρούς και εξασφάλιση υδάτινων πόρων για τις ανάγκες τους. Πήλινοι και πέτρινοι αγωγοί που οδηγούσαν το βρόχινο νερό σε αποθηκευτικούς χώρους (στέρνες). Έγκωμη - Σαλαμίνα.
480 π.Χ.
480 π.Χ. - 49 μ.Χ.
Κλασική - Ελληνιστική - Ρωμαϊκή εποχή
Κατά την περίοδο αυτή η εξοικονόμηση των υδάτινων πόρων άρχισαν να γίνονται πάνω σε οργανωμένη βάση (αγωγοί -υδραγωγεία). Οι ανάγκες ήταν περισσότερες γιατί αυξάνεται ο πληθυσμός.
330 μ.Χ.
330 - 1191 μ.Χ.
Πρωτοχριστιανικοί χρόνοι
Η λειψυδρία έντονη λόγω πολεμικών επιχειρήσεων και αλλαγής κατακτητών. Συντηρούνται τα παλιά υδραγωγεία και χρησιμοποιούνται οι ίδιες μέθοδοι. Το 306 μΧ αναφέρεται η κάθοδος της Αγίας Ελένης στο νησί. Η Κύπρος την περίοδο αυτή υπέφερε από ανομβρία που κράτησε, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, 17 χρόνια. Οι κάτοικοι μετανάστευσαν γιατί δεν μπορούσαν να επιβιώσουν.
1192
1192 - 1570
Φραγκοκρατία - Ενετοκρατία
Μεγάλη έλλειψη νερού. Οι πόλεις υδρεύονται με πήλινους υπόγειους αγωγούς. Για αρδευτικούς σκοπούς, τότε υπήρχαν μεγάλα φέουδα που παρήγαγαν γεωργικά προϊόντα, έκανε την εμφάνισή του το «αλακάτι» το οποίο οδηγούσε ένα ζώο. Έτσι αντλούσαν νερό στην επιφάνεια από τα υπόγεια νερά.
1571
1571 - 1878
Τουρκοκρατία
Οι Τούρκοι κατακτητές συνέχισαν την ίδια μέθοδο άρδευσης και μεταφοράς νερού στις πόλεις. Αύξησαν τον αριθμό των «λαουμιών». Το πιο σημαντικό έργο που κατασκεύασαν ήταν το υδραγωγείο που μετέφερε νερό στην πόλη της Λάρνακας.
1878
1878 - 1960
Αγγλοκρατία
Οι Βρετανοί αποικιοκράτες έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας, για δικούς τους περισσότερο λόγους. Επιδιόρθωσαν πολλά αρδευτικά έργα και με προγραμματισμό έκαναν διατρήσεις για ανεύρεση αρτεσιανού νερού. Μάλιστα έφτασε στην Κύπρο ο ειδικός γεωλόγος R. Russel για να κάνει επιστημονική μελέτη.
Το 1896 ιδρύεται το Τμήμα Δημοσίων Έργων, για να αναλάβει τις κατασκευές υδάτινων έργων. Το 1898 φτάνει επίσης από τη Μεγάλη Βρετανία ο υδραυλικός μηχανικός Medicott, για να μελετήσει τις κατασκευές των έργων. Αυτός υπέδειξε ως τον πιο κατάλληλο χώρο για άρδευση την περιοχή της Μεσαορίας και για την κατασκευή υδατοδεξαμενών τα χωριά Κούκλια, Αχερίτου και Σύγκραση. Εισηγήθηκε επίσης την αξιοποίηση των ποταμών και μεταστροφή της ροής τους. Η πρώτη δεξαμενή θα κατασκευαζόταν στο Γερόλακκο. Οι εισηγήσεις του Russel δεν υλοποιήθηκαν λόγω δυσκολιών της εφαρμογής τους.
To 1905 φθάνει στην Κύπρο ένας άλλος Βρετανός γεωλόγος, ο C. Reid, ο οποίος εισηγήθηκε την ανόρυξη διατρήσεων στις περιοχές Κοκκινοχωριών και Μόρφου.
Στις αρχές του 1939 δημιουργείται το Τμήμα Υδατοπρομήθειας και Άρδευσης, που θα αναλάμβανε την ευθύνη δημιουργίας έργων υδατικής ανάπτυξης. Το 1955 η υπηρεσία μετονομάστηκε σε Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων. Κατά την περίοδο πριν την Ανεξαρτησία ανορύχθηκαν χιλιάδες γεωτρήσεις σε όλη την Κύπρο λόγω της υπεράντλησης των υπόγειων αποθεμάτων. Απειλήθηκε η εξάντλησή τους, ιδιαίτερα στις περιοχές Αμμοχώστου, Μόρφου και Ακρωτηρίου.
1960
1960 - σήμερα
Κυπριακή Δημοκρατία
Η νεοσύστατη Κυπριακή Δημοκρατία είχε επίγνωση του προβλήματος της υδατικής ανεπάρκειας και έθεσε στόχο να το αντιμετωπίσει έγκαιρα και αποτελεσματικά. «ΟΥΤΕ ΣΤΑΓΟΝΑ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ» ήταν το σύνθημα της υδατικής πολιτικής της Κυβέρνησης. Έγιναν μελέτες, έφτασαν στην Κύπρο εμπειρογνώμονες για προγραμματισμό και κατασκευή έργων που θα βοηθούσαν την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων σχεδιασμών για εξοικονόμηση νερού. Κατασκευάστηκαν πολλά φράγματα που βοήθησαν σε μεγάλο βαθμό τη γεωργία και τα νοικοκυριά.
Μετά από την τούρκικη εισβολή του 1974, παρά τις δύσκολες ώρες που πέρασε ο τόπος επιτελέστηκαν εντυπωσιακά έργα στον τομέα της υδατικής ανάπτυξης. Η χαμηλή, όμως, βροχόπτωση που παρατηρήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες είχε ως αποτέλεσμα τη συνεχή πτώση της στάθμης των υπογείων νερών και τη λιγοστή εισροή νερού στα φράγματα. Αυτό επηρέασε τη γεωργία και την κτηνοτροφία και κατ' επέκταση την οικονομία του τόπου. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης δημιουργήθηκαν μονάδες αφαλάτωσης με σκοπό να καλυφθούν οι ανάγκες υδατοπρομήθειας.
Ιστορικό Αρχείο
Εισηγήσεις που έγιναν το 1967 από τον τεχνικό επιθεωρητή του ΣΥΛ, κ. Αντρέα Χ" Σάββα για την εξοικονόμηση του νερού.
